بر اساس شیوه‌نامه پایدار وزارت آموزش و پرورش، زمان برگزاری برنامه‌های هفته معرفی مشاغل هفته اول اردیبهشت هر سال است که به منظور آشنایی دانش‌آموزان با نحوه انتخاب رشته تحصیلی در پایان پایه نهم به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی ضرورت دارد استان‌ها و مناطق کشور علاوه بر برپایی نمایشگاه‌ها با برگزاری نشست‌های توجیهی آموزشی، دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان را با شرایط هدایت و انتخاب رشته تحصیلی و شغلی آشنا کنند.

به همین منظور گفت و گویی با مسعود شکوهی، مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

درباره جزئیات هفته مشاغل توضیح بفرمایید؟

هرساله هفته اول اردیبهشت‌ماه به نام هفته مشاغل نامگذاری شده است. در این یک هفته فرصتی را فراهم می‌کنیم تا همکاران و دانش‌آموزان به اهمیت شغل و کارآفرینی توجه بیشتری داشته باشند.

در راهکار ۳-۲۱ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش وظیفه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان بیان شده است. یکی از الزامات و ارکان مهم هدایت تحصیلی و استعدادیابی دانش‌آموز نیز آشنایی آنها با حرف، مهارت‌ها و مشاغل است. بنابراین در راستای تحقق راهکار مذکور، هدایت دانش‌آموزان به شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی _ شغلی، آماده کردن آنان برای تحصیلات عالی و ورود به بازار کار با توجه به امکانات و نیازهای جامعه ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

موضوع آشنایی دانش‌آموزان با مشاغل مختلف از اهمیت بالایی برخوردار است و در هفته مشاغل در هر استان برای عملیاتی شدن این موضوع برنامه‌ریزی‌هایی صورت می‌گیرد. در این هفته استان‌ها و مناطق موظف به برگزاری اردوهای یک روزه و برپایی نمایشگاه‌هایی شده اند. این نمایشگاه‌ها مشاغل و فرصت‌های شغلی مختلف هر منطقه را معرفی می‌‌کنند و از افراد کارآفرین موفق، صاحب نظران و متخصصان در حرف های مختلف نیز برای حضور در نمایشگاه دعوت می‌شود.

در استان ها و مناطق اردوهای مختلف دانش‌آموزی برای بازدید از کارخانه‌های صنعتی و تولیدی برگزار می‌شود از این طریق دانش‌آموزان رشته‌های مختلف را می‌شناسند و انتخاب آگاهانه و آزادانه صورت می‌گیرد.

برگزاری نمایشگاه‌های هفته مشاغل تا چه اندازه به هدایت تحصیلی دانش‌آموزان و توزیع متوازن آن‌ها در رشته‌های مختلف تحصیلی کمک می‌کنند؟ با توجه به اینکه گرایش دانش‌آموزان بیشتر به رشته تجربی است.

بهمن و اسفند سال گذشته آزمون رغبت و توانایی را برگزار کردیم که در این آزمون حدود یک میلیون دانش‌آموز پایه نهم شرکت کردند. پس از تحلیل نتایج، نیم رخ تحصیلی شغلی را تهیه و با مقایسه آن با امکانات و مشاغل موجود در منطقه می‌توان مشخص کرد که هر دانش‌آموز توانایی و امکان تحصیل در چه رشته‌ای را دارد و در آن رضایت و موفقیت بیشتری کسب خواهد کرد. این آزمون به شناخت دانش‌آموز از توانایی‌های خود کمک می‌کند او می‌تواند بر اساس داده‌های موجود دست به انتخاب یک رشته مناسب و حتی شغل مطابق با توانایی‌ها، علائق، ویژگی‌های شخصیتی و ارزش‌های خود بزند. در سال‌های اخیر گرایش دانش‌آموزان به رشته‌های کاردانش و فنی حرفه‌ای زیاد شده زیرا آنان را سریع تر به بازارهای کار نزدیک می‌کند و این موضوع نشان می‌دهد در آینده‌ای نزدیک گرایش بیش از حد دانش‌آموزان به یک رشته خاص مانند رشته تجربی روز به روز کمتر خواهد شد. همه این اطلاعات توسط همکاران ما در بخش مشاوره در نمایشگاه‌های مذکور قابل ارائه خواهد بود.

آیا بخشنامه برپایی نمایشگاه‌های هفته مشاغل به مدارس استان‌های سراسر کشور ابلاغ شده است؟

بله این موضوع به تمام ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها، شهرستان‌ها و مدارس استان‌های کشور ابلاغ شده است و هر استان و منطقه یک کمیته برنامه‌ریزی برای این موضوع تشکیل داده است.

حتی طبق این بخشنامه در برخی از استان‌ها دانش آموزی علاقمند ورود به یک رشته خاص است که آن استان رشته مورد نظر را ندارد بنابراین آن دانش‌آموز به مدارس مناطق همجوار یا شبانه‌روزی ارجاع داده می‌شود.

نحوه آگاهی استفاده از فرصت‌های شغلی در نمایشگاه‌های هفته مشاغل به چه صورت است؟

دانش‌آموزان هم می‌توانند از طرف مدرسه برای بازدید به این نمایشگاه‌ها بروند و هم به همراه خانواده‌های خود از این نمایشگاه‌ها بازدید کنند همچنین با برنامه ریزی صورت گرفته، مدارس نیز دانش‌آموزان را برای بازدید به این نمایشگاه‌ها خواهند برد.

با توجه به برگزاری هر ساله نمایشگاه‌های هفته مشاغل، استقبال امسال را از این نمایشگاه‌ها چطور ارزیابی می‌کنید؟

همیشه برنامه‌های هفته مشاغل مورد استقبال دانش‌آموزان است زیرا آن‌ها می‌توانند ضمن بازدید از نمایشگاه‌ها و کارخانه‌های مختلف با افراد کارآفرین ارتباط برقرار کنند. به طور مثال نیروی دریایی در هفته مشاغل درباره رشته‌های علوم دریایی توضیحاتی را به دانش‌آموزان ارائه می‌دهد اکنون نیز دانش‌آموزان می‌توانند در ۵ رشته علوم دریایی انتخاب رشته و تحصیل کنند.

بعضی از رشته‌های موجود بسیار پردرآمد هستند لذا باید دانش‌آموزان برای انتخاب رشته خود آشنایی کامل پیدا کنند.

دانش‌آموزانی که در مناطق محروم و مرزی تحصیل می‌کنند چگونه می‌توانند با فرصت‌های شغلی، انتخاب صحیح رشته و هدایت تحصیلی خود آشنا شوند؟

همه ساله بروشورها، پوسترها و جزوه هایی به مدارس حتی در مناطق محروم و مرزی بخصوص برای دانش‌آموزان دوره متوسطه اول تهیه و ارسال می‌شود تا از این طریق زمینه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی آنها تا حدودی فراهم شود.

چقدر حضور و نقش مشاور در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان موثر است؟

نقش معلمان، مربیان پرورشی و به خصوص مشاوران در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان بسیار موثر است. ما در دوره اول متوسطه چندان کمبود مشاور نداریم اما در دوره ابتدایی و دوره دوم متوسطه به حدود دو برابر ۱۸ هزار نیروی مشاور موجود، نیاز به مشاور متخصص داریم تا بتوانیم تمام دانش‌آموزان را برای انتخاب رشته تحصیلی و شغل مناسب و از همه مهم‌تر ورود به دنیای بزرگسالی آماده کنیم.